Απόσπασμα συνέντευξης με έναν γλύπτη από το Συμπόσιο Γλυπτικής 2008 στην 'Ανοιξη
Λίγο πιο κάτω από εδώ, στην Εκάλη, έχουμε φτιάξει και εκεί αρκετά έργα τέχνης. Η διαφορά όμως ανάμεσα σε εκείνα και σε αυτά που φτιάξαμε εδώ στην Άνοιξη, είναι ότι εκείνα είναι μέσα σε μεγάλα σπίτια και τα βλέπουν οι ιδιοκτήτες τους και οι καλεσμένοι τους, ενώ αυτά είναι έξω στις πλατείες και τους κοινόχρηστους χώρους για να τα βλέπουν όλοι.
Ραντεβού νεαρών κάτω από το γλυπτό σου
Απόσπασμα συνέντευξης με έναν γλύπτη από το Συμπόσιο Γλυπτικής 2008 στην 'Ανοιξη
Το συγκεκριμένο γλυπτό απεικονίζει ένα ζευγάρι. Μια γυναίκα και πίσω της ένας άνδρας που την έχει αγκαλιά. Το έργο αποτελείται από δύο στοιχεία. Το ένα είναι από ένα κίτρινο μάρμαρο, που έρχεται από το Μαρόκο και το άλλο από ένα πράσινο μάρμαρο της Τήνου. Είναι ένα ζευγάρι λοιπόν, ένα ζευγάρι στο πάρκο αγκαλιά, που πατάει πάνω σε ένα πράσινο γρασίδι, σε χορτάρι. Η ουσία που εγώ ήθελα να δώσω στο έργο, είναι αυτό το αγκάλιασμα, αυτή η γλυκύτητα που έχει αυτή η αγκαλιά, αυτό το τρυφερό που βγάζει. Το συγκεκριμένο έργο πήρε περίπου 20 μέρες και έγινε στο πλαίσια του συμποσίου. Ήμουν κάθε μέρα εδώ από τις 9 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ και δεν καταλάβαινα πως περνούσαν οι ώρες. Προσπαθούμε να κάνουμε το χόμπι μας και να ζούμε από αυτό. Επομένως, αν κάνεις το χόμπι σου, δεν κουράζεται, είναι κάτι που το αγαπάς τόσο πολύ που δεν μένει μέρος για να σκεφτείς την κούραση. Έτσι και εγώ, με αυτό το έργο θα μπορούσα να δουλεύω 14-15 ώρες την ημέρα και να μην αισθάνομαι κούραση. Και να πάω μια ώρα σε μια καφετερία και να πλήττω. Άλλωστε, το γεγονός πως είχε κόσμο που εξέφραζε ενδιαφέρουσες αντιλήψεις ήταν κάτι που με έκανε να περάσω ωραία. Καταρχήν είναι μια ικανοποίηση ότι αυτό που κάνουμε βρίσκει κάπου ανταπόκριση. Αυτός ο κόσμος που ερχόταν εδώ, συχνά με τα παιδάκια του, βρίσκεται μπροστά σε ένα γεγονός το οποίο μπορεί να τύχει να μην το δεις ποτέ στη ζωή σου. Να δεις δηλαδή έναν γλύπτη να δουλεύει ένα έργο, να εκτελεί ένα έργο, να φτιάχνει ένα έργο. Είναι ένα πολύ ξεχωριστό γεγονός. Και από την άλλη, βλέποντας με τι προσπάθεια και τι κόπο γίνεται ένα έργο, θα του είναι πολύ δύσκολο αργότερα να πάει και να το καταστρέψει, να το βάψει με τα σπρέι. Και το σημαντικότερο για εμάς τους καλλιτέχνες είναι όταν αργότερα οι άνθρωποι δίνουν ραντεβού και λένε "θα συναντηθούμε στο γλυπτό", όχι στην τάδε καφετέρια. Αυτό θα είναι μια ηθική ικανοποίηση, πως το έργοέχει περάσει το μήνυμά του και έχει δημιουργήσει και το κοινό του. Είναι μια ηθική ικανοποίηση για τον καλλιτέχνη.
Το συγκεκριμένο γλυπτό απεικονίζει ένα ζευγάρι. Μια γυναίκα και πίσω της ένας άνδρας που την έχει αγκαλιά. Το έργο αποτελείται από δύο στοιχεία. Το ένα είναι από ένα κίτρινο μάρμαρο, που έρχεται από το Μαρόκο και το άλλο από ένα πράσινο μάρμαρο της Τήνου. Είναι ένα ζευγάρι λοιπόν, ένα ζευγάρι στο πάρκο αγκαλιά, που πατάει πάνω σε ένα πράσινο γρασίδι, σε χορτάρι. Η ουσία που εγώ ήθελα να δώσω στο έργο, είναι αυτό το αγκάλιασμα, αυτή η γλυκύτητα που έχει αυτή η αγκαλιά, αυτό το τρυφερό που βγάζει. Το συγκεκριμένο έργο πήρε περίπου 20 μέρες και έγινε στο πλαίσια του συμποσίου. Ήμουν κάθε μέρα εδώ από τις 9 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ και δεν καταλάβαινα πως περνούσαν οι ώρες. Προσπαθούμε να κάνουμε το χόμπι μας και να ζούμε από αυτό. Επομένως, αν κάνεις το χόμπι σου, δεν κουράζεται, είναι κάτι που το αγαπάς τόσο πολύ που δεν μένει μέρος για να σκεφτείς την κούραση. Έτσι και εγώ, με αυτό το έργο θα μπορούσα να δουλεύω 14-15 ώρες την ημέρα και να μην αισθάνομαι κούραση. Και να πάω μια ώρα σε μια καφετερία και να πλήττω. Άλλωστε, το γεγονός πως είχε κόσμο που εξέφραζε ενδιαφέρουσες αντιλήψεις ήταν κάτι που με έκανε να περάσω ωραία. Καταρχήν είναι μια ικανοποίηση ότι αυτό που κάνουμε βρίσκει κάπου ανταπόκριση. Αυτός ο κόσμος που ερχόταν εδώ, συχνά με τα παιδάκια του, βρίσκεται μπροστά σε ένα γεγονός το οποίο μπορεί να τύχει να μην το δεις ποτέ στη ζωή σου. Να δεις δηλαδή έναν γλύπτη να δουλεύει ένα έργο, να εκτελεί ένα έργο, να φτιάχνει ένα έργο. Είναι ένα πολύ ξεχωριστό γεγονός. Και από την άλλη, βλέποντας με τι προσπάθεια και τι κόπο γίνεται ένα έργο, θα του είναι πολύ δύσκολο αργότερα να πάει και να το καταστρέψει, να το βάψει με τα σπρέι. Και το σημαντικότερο για εμάς τους καλλιτέχνες είναι όταν αργότερα οι άνθρωποι δίνουν ραντεβού και λένε "θα συναντηθούμε στο γλυπτό", όχι στην τάδε καφετέρια. Αυτό θα είναι μια ηθική ικανοποίηση, πως το έργοέχει περάσει το μήνυμά του και έχει δημιουργήσει και το κοινό του. Είναι μια ηθική ικανοποίηση για τον καλλιτέχνη.
Η άνοιξη ενός βράχου
Απόσπασμα συνέντευξης με έναν γλύπτη από το Συμπόσιο Γλυπτικής 2008 στην 'Ανοιξη
Το συγκεκριμένο έργο ονομάζεται «Άνοιξη». Είμαστε καλεσμένοι από το Δήμο της Άνοιξης και αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε με αυτό το έργο. Το θέμα του είναι η άνοιξη ενός βράχου. Και μας αποκαλύπτει ό,τι περιέχει αυτός ο βράχος μέσα. Το περιεχόμενο που είναι και η σημερινή πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα είναι ότι ζούμε μέσα σε μια τηλεόραση. Και οτιδήποτε μας σερβίρουνε στην τηλεόραση, εμείς το χάφτουμε. Μέχρι που να αποχαυνωθούμε τελείως και να μπορούνε αυτοί που έχουν τη δύναμη να μας κάνουνε σαν πρόβατα ό,τι θέλουν. Αυτή είναι η σημασία που δίνω εγώ. Υπάρχουν όμως και άλλες, αυτές που δίνει ο κόσμος που περνά και το βλέπει. Άλλες φορές όμως υπάρχει και η περίπτωση να περάσει κάποιος και να μην του κάνει καμία εντύπωση ένα έργο τέχνης. Αλλά και αυτό εξαρτάται από την ψυχική του κατάσταση τη μέρα που θα περάσει. Μετά από μήνες, αν ξαναπεράσει να το δει, θα δει άλλο πράγμα. Θα αναπτύξει άλλη σχέση με το έργο, ανάλογα με τη διάθεση που βρίσκεται. Και αυτό συμβαίνει μόνο και μόνο γιατί αντιμετωπίζω κι εγώ την πέτρα με ειλικρίνεια. Δηλαδή ψάχνω να βρω τι κρύβει η πέτρα μέσα της. Δεν έχω κάτι στο μυαλό μου που πρέπει να το φτιάξω, θα το αναζητήσω μέσα της. Και αναζητάς κάτι μόνο όταν είσαι ειλικρινής απέναντί του. Και τότε αποκαλύπτεται το ίδιο το υλικό σε σένα. Και εσύ απλώς εκτελείς τη δουλειά. Είσαι ο ενδιάμεσος ενός μηνύματος που έρχεται από κάπου αλλού. Δηλαδή, κάτι να κάνουμε για να σωθούμε. Χωρίς να ξέρω εγώ τι ακριβώς, δεν είμαι κανένας σωτήρας. Απλά, περνάει... είμαι ο ενδιάμεσος ενός μηνύματος, που δεν ξέρω ακριβώς ποιο είναι αυτό το μήνυμα. Αυτό το βγάζει ο καθένας βλέποντας το έργο.
Το συγκεκριμένο έργο ονομάζεται «Άνοιξη». Είμαστε καλεσμένοι από το Δήμο της Άνοιξης και αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε με αυτό το έργο. Το θέμα του είναι η άνοιξη ενός βράχου. Και μας αποκαλύπτει ό,τι περιέχει αυτός ο βράχος μέσα. Το περιεχόμενο που είναι και η σημερινή πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα είναι ότι ζούμε μέσα σε μια τηλεόραση. Και οτιδήποτε μας σερβίρουνε στην τηλεόραση, εμείς το χάφτουμε. Μέχρι που να αποχαυνωθούμε τελείως και να μπορούνε αυτοί που έχουν τη δύναμη να μας κάνουνε σαν πρόβατα ό,τι θέλουν. Αυτή είναι η σημασία που δίνω εγώ. Υπάρχουν όμως και άλλες, αυτές που δίνει ο κόσμος που περνά και το βλέπει. Άλλες φορές όμως υπάρχει και η περίπτωση να περάσει κάποιος και να μην του κάνει καμία εντύπωση ένα έργο τέχνης. Αλλά και αυτό εξαρτάται από την ψυχική του κατάσταση τη μέρα που θα περάσει. Μετά από μήνες, αν ξαναπεράσει να το δει, θα δει άλλο πράγμα. Θα αναπτύξει άλλη σχέση με το έργο, ανάλογα με τη διάθεση που βρίσκεται. Και αυτό συμβαίνει μόνο και μόνο γιατί αντιμετωπίζω κι εγώ την πέτρα με ειλικρίνεια. Δηλαδή ψάχνω να βρω τι κρύβει η πέτρα μέσα της. Δεν έχω κάτι στο μυαλό μου που πρέπει να το φτιάξω, θα το αναζητήσω μέσα της. Και αναζητάς κάτι μόνο όταν είσαι ειλικρινής απέναντί του. Και τότε αποκαλύπτεται το ίδιο το υλικό σε σένα. Και εσύ απλώς εκτελείς τη δουλειά. Είσαι ο ενδιάμεσος ενός μηνύματος που έρχεται από κάπου αλλού. Δηλαδή, κάτι να κάνουμε για να σωθούμε. Χωρίς να ξέρω εγώ τι ακριβώς, δεν είμαι κανένας σωτήρας. Απλά, περνάει... είμαι ο ενδιάμεσος ενός μηνύματος, που δεν ξέρω ακριβώς ποιο είναι αυτό το μήνυμα. Αυτό το βγάζει ο καθένας βλέποντας το έργο.
Το μήνυμα της πεταλούδας
Απόσπασμα συνέντευξης με έναν γλύπτη από το Συμπόσιο Γλυπτικής 2008 στην Άνοιξη
Να σας πω πώς έφτιαξα αυτό το έργο. Είχα δύο πέτρες τεράστιες, 3,5 μέτρα η κάθε μια, και δούλευα στη σκαλωσιά επάνω. Στο βουνό, ερημιά, ο κάθε γλύπτης απείχε 1 χιλιόμετρο από τον άλλο, και ήμασταν μόνοι. Είχαμε χαράξει δρόμο, κάποια σημεία που ήταν πατητά, και κάναμε τον περίπατό μας, όπως ο κόσμος, μετά τις 5:00. Και μια μέρα εκεί που δούλευα τις πέτρες, τις σκάλιζα, έτυχε να σκέπτομαι επίμονα τον πατέρα μου, που είχε πεθάνει 2 χρόνια πριν. Αλλά τον σκεφτόμουν πάρα πολύ έντονα. Σκάλιζα και σκεφτόμουνα. Και κάποια στιγμή μου έρχεται και βγάζω μια κραυγή από μέσα μου, πολύ βαθιά: «πατέρα...!». Μόνος μου ήμουν, ότι ήθελα έκανα. Και εκείνη τη στιγμή εμφανίζεται μια πεταλούδα και αρχίζει να κάνει βόλτες γύρω από το χέρι μου. Εγώ να σκαλίζω και η πεταλούδα να είναι γύρω από το χέρι μου. Σταματάω, κάνω έτσι το χέρι μου, κι έρχεται και μου φυλάει όλα τα δάχτυλα, ένα προς ένα! Και χάνεται. Και για αυτό έβγαλα το δελτίο «Πεταλούδα...». Αλλά τον σκεφτόμουνα πάρα πολύ έντονα τον πατέρα μου. Είναι στη μνήμη του το έργο.
Να σας πω πώς έφτιαξα αυτό το έργο. Είχα δύο πέτρες τεράστιες, 3,5 μέτρα η κάθε μια, και δούλευα στη σκαλωσιά επάνω. Στο βουνό, ερημιά, ο κάθε γλύπτης απείχε 1 χιλιόμετρο από τον άλλο, και ήμασταν μόνοι. Είχαμε χαράξει δρόμο, κάποια σημεία που ήταν πατητά, και κάναμε τον περίπατό μας, όπως ο κόσμος, μετά τις 5:00. Και μια μέρα εκεί που δούλευα τις πέτρες, τις σκάλιζα, έτυχε να σκέπτομαι επίμονα τον πατέρα μου, που είχε πεθάνει 2 χρόνια πριν. Αλλά τον σκεφτόμουν πάρα πολύ έντονα. Σκάλιζα και σκεφτόμουνα. Και κάποια στιγμή μου έρχεται και βγάζω μια κραυγή από μέσα μου, πολύ βαθιά: «πατέρα...!». Μόνος μου ήμουν, ότι ήθελα έκανα. Και εκείνη τη στιγμή εμφανίζεται μια πεταλούδα και αρχίζει να κάνει βόλτες γύρω από το χέρι μου. Εγώ να σκαλίζω και η πεταλούδα να είναι γύρω από το χέρι μου. Σταματάω, κάνω έτσι το χέρι μου, κι έρχεται και μου φυλάει όλα τα δάχτυλα, ένα προς ένα! Και χάνεται. Και για αυτό έβγαλα το δελτίο «Πεταλούδα...». Αλλά τον σκεφτόμουνα πάρα πολύ έντονα τον πατέρα μου. Είναι στη μνήμη του το έργο.
Μια κόκκινη γέφυρα μέσα σε ένα πράσινο τοπίο
Απόσπασμα συνέντευξης με έναν γλύπτη από το Συμπόσιο Γλυπτικής 2008 στην 'Ανοιξη
Ήταν μια ευκαιρία για μένα, βλέποντας αυτόν τον καταπληκτικό χώρο. Ο χώρος μου υπέδειξε το έργο. Πώς τον διάλεξα; Την πρώτη μέρα κάναμε μια βόλτα με το δήμαρχο στους υποψήφιους χώρους. Ο πρώτος ήταν αυτός. Του είπα, «κύριε δήμαρχε, εδώ θέλω εγώ να κάνω ένα έργο, θέλω να κάνω μια γέφυρα. Θέλω να ενώσω αυτούς τους δύο όγκους, τα δύο αυτά σημεία». Ως αρχιτέκτονα, φαίνεται πως του άρεσε πολύ η ιδέα. Όλα πήγαν καλά. Ξεκινήσαμε σαν να ήμασταν ένα συνεργείο που βάζει μια επιπλέον διαφήμιση στην πόλη. Και όχι μόνο στην πόλη, αλλά και στο περιβάλλον, στο δάσος. Υπήρξαν κάποιοι, πιθανώς και πολλοί, που, παρότι δεν ρώταγαν, αναρωτιόνταν «ποιοι είναι αυτοί που μας φέρνουν μια μεταλλική κατασκευή να διαφημίσει τα εσώρουχα κάποιας εταιρίας;». Ή κάποιοι άλλοι μπορεί να πίστεψαν ότι θα κρεμάσουμε λουλούδια. Άλλοι πάλι, ίσως πίστεψαν ότι θα βάλουμε αυτά τα μικρά αυτοκινητάκια, τα smart. Αλλά μπορεί τελικά να ήμασταν οι πιο smart εμείς, με τους δικούς μας προβληματισμούς. Πήγαμε να γεφυρώσουμε ένα χάσμα. Το οποίο ουσιαστικά εμείς το δημιουργούμε, κάθε μέρα. Και έτσι φτάσαμε τελικά σε αυτό το αποτέλεσμα που βλέπουμε: μια κόκκινη κατασκευή μέσα σε ένα πράσινο τοπίο, δυο καρέκλες που τώρα που εσείς γυρίσατε την κάμερα προς τα εκεί δεν υπάρχουν, διότι τα παιδιά βάφουν. Ένας διάλογος όπου δεν ξέρω αν υπάρχει ή πρόκειται να συμβεί μια προσπάθεια διαλόγου, ή μια αποτυχημένη προσπάθεια. και... Κάπου εκεί κινούμαστε. Ουσιαστικά με ενδιέφερε να κάνω κάτι που δεν θα είναι απλά μια διαμόρφωση, μια πλαστική διαμόρφωση ενός όγκου. Ήθελα να παντρέψω και κάποια άλλα στοιχεία. Να σου θυμίζει κάτι οικείο. Αυτό το ανυποψίαστο κατασκεύασμα που μπορεί να μεταφέρει και άλλους προβληματισμούς, και άλλες έννοιες. Δεν είναι απλά μια κατασκευή που μπορεί κάποιος να τη βρει σε ένα ρυάκι, σε ένα βιομηχανικό ή σε ένα εμπορικό κέντρο. Τουλάχιστον, θα ήθελα εγώ να μην είναι έτσι, αλλά να έχει κάτι πέρα από αυτό, έναν εικαστικό προβληματισμό. Αυτό βέβαια θα το κρίνει ο πολίτης, θα το κρίνετε εσείς. Γιατί αυτό ανήκει σε εσάς τώρα.
Ήταν μια ευκαιρία για μένα, βλέποντας αυτόν τον καταπληκτικό χώρο. Ο χώρος μου υπέδειξε το έργο. Πώς τον διάλεξα; Την πρώτη μέρα κάναμε μια βόλτα με το δήμαρχο στους υποψήφιους χώρους. Ο πρώτος ήταν αυτός. Του είπα, «κύριε δήμαρχε, εδώ θέλω εγώ να κάνω ένα έργο, θέλω να κάνω μια γέφυρα. Θέλω να ενώσω αυτούς τους δύο όγκους, τα δύο αυτά σημεία». Ως αρχιτέκτονα, φαίνεται πως του άρεσε πολύ η ιδέα. Όλα πήγαν καλά. Ξεκινήσαμε σαν να ήμασταν ένα συνεργείο που βάζει μια επιπλέον διαφήμιση στην πόλη. Και όχι μόνο στην πόλη, αλλά και στο περιβάλλον, στο δάσος. Υπήρξαν κάποιοι, πιθανώς και πολλοί, που, παρότι δεν ρώταγαν, αναρωτιόνταν «ποιοι είναι αυτοί που μας φέρνουν μια μεταλλική κατασκευή να διαφημίσει τα εσώρουχα κάποιας εταιρίας;». Ή κάποιοι άλλοι μπορεί να πίστεψαν ότι θα κρεμάσουμε λουλούδια. Άλλοι πάλι, ίσως πίστεψαν ότι θα βάλουμε αυτά τα μικρά αυτοκινητάκια, τα smart. Αλλά μπορεί τελικά να ήμασταν οι πιο smart εμείς, με τους δικούς μας προβληματισμούς. Πήγαμε να γεφυρώσουμε ένα χάσμα. Το οποίο ουσιαστικά εμείς το δημιουργούμε, κάθε μέρα. Και έτσι φτάσαμε τελικά σε αυτό το αποτέλεσμα που βλέπουμε: μια κόκκινη κατασκευή μέσα σε ένα πράσινο τοπίο, δυο καρέκλες που τώρα που εσείς γυρίσατε την κάμερα προς τα εκεί δεν υπάρχουν, διότι τα παιδιά βάφουν. Ένας διάλογος όπου δεν ξέρω αν υπάρχει ή πρόκειται να συμβεί μια προσπάθεια διαλόγου, ή μια αποτυχημένη προσπάθεια. και... Κάπου εκεί κινούμαστε. Ουσιαστικά με ενδιέφερε να κάνω κάτι που δεν θα είναι απλά μια διαμόρφωση, μια πλαστική διαμόρφωση ενός όγκου. Ήθελα να παντρέψω και κάποια άλλα στοιχεία. Να σου θυμίζει κάτι οικείο. Αυτό το ανυποψίαστο κατασκεύασμα που μπορεί να μεταφέρει και άλλους προβληματισμούς, και άλλες έννοιες. Δεν είναι απλά μια κατασκευή που μπορεί κάποιος να τη βρει σε ένα ρυάκι, σε ένα βιομηχανικό ή σε ένα εμπορικό κέντρο. Τουλάχιστον, θα ήθελα εγώ να μην είναι έτσι, αλλά να έχει κάτι πέρα από αυτό, έναν εικαστικό προβληματισμό. Αυτό βέβαια θα το κρίνει ο πολίτης, θα το κρίνετε εσείς. Γιατί αυτό ανήκει σε εσάς τώρα.
Ευτυχία είναι ο θεατής να ταξιδεύει στο έργο σου
Απόσπασμα συνέντευξης με έναν γλύπτη από το Συμπόσιο Γλυπτικής 2008 στην 'Ανοιξη
Είμαι περίπου ένα μήνα εδώ. Πώς νοιώθω τώρα; Ωραία! Γιατί βλέπεις το αποτέλεσμα και βλέπεις τι έχεις κάνει αυτό τον ένα μήνα. Και όταν βλέπεις το πώς εκφράζεται και ο υπόλοιπος κόσμος βλέποντας το έργο σου, μεγαλώνει η χαρά σου. Αυτό είναι, το χαίρεσαι ακόμα περισσότερο επειδή ο κόσμος σταματούσε να το δει. Άλλοι από περιέργεια, άλλοι γιατί ήταν πιο σχετικοί με το αντικείμενο και το έργο τους έκανε κάτι περισσότερο από ό,τι σε κάποιον που απλά σταματούσε και ρωτούσε «τι είναι αυτό που θα γίνει»... Και αυτό είναι και το καλό του συμποσίου. Ζυμώνεσαι με τους υπολοίπους. Έρχονται, το βλέπουν, το χαίρονται. Το τι βλέπει ο θεατής στο έργο σου, είναι πολύ χρήσιμη πληροφορία. Παρότι όταν κάνεις ένα έργο σκέφτεσαι πρώτα από όλα τον εαυτό σου, δεν βλέπεις κανέναν. Από την άλλη, όμως, θα ήθελες να δεις πώς το βλέπει κι ο άλλος και να το μοιραστείς μαζί του. Αν γίνεται βέβαια να το μοιραστείς. Γιατί σε κάποιον μπορεί να μη λέει τίποτα, ή να μην θέλει καν να δει τη διαδικασία, τι είναι αυτό που σε ώθησε να το κάνεις. Τι είναι αυτό που σε έσπρωξε να κάνεις αυτό το έργο και όχι ένα άλλο. Προσωπικά θα χαιρόμουν αν κάποιος έβλεπε στο έργο μου αυτό που έχω εγώ στο μυαλό μου. Αλλά δεν είναι αυτός ο απώτερος σκοπός, να βρει ο άλλος αυτό που θέλω να κάνω εγώ. Γιατί σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει το έργο σου να γίνει πολύ περιγραφικό, να μπεις στη διαδικασία πώς θα κάνεις τον άλλο να μπορεί να το διαβάσει. Δεν είναι δική σου δουλειά αυτή. Η δική σου δουλειά είναι να κάνεις το έργο. Αν καταφέρεις να το δώσεις και στον άλλο... Κανονικά, να σας πω και κάτι; Κανονικά, πρέπει να αφήνεις τον άλλο να ταξιδέψει με το έργο σου, να σκεφτεί αυτό που θέλει, να νοιώσει τι είναι αυτό. Εσύ του δίνεις το ερέθισμα. Από εκεί και πέρα, ο καθένας όπως το πάρει.
Είμαι περίπου ένα μήνα εδώ. Πώς νοιώθω τώρα; Ωραία! Γιατί βλέπεις το αποτέλεσμα και βλέπεις τι έχεις κάνει αυτό τον ένα μήνα. Και όταν βλέπεις το πώς εκφράζεται και ο υπόλοιπος κόσμος βλέποντας το έργο σου, μεγαλώνει η χαρά σου. Αυτό είναι, το χαίρεσαι ακόμα περισσότερο επειδή ο κόσμος σταματούσε να το δει. Άλλοι από περιέργεια, άλλοι γιατί ήταν πιο σχετικοί με το αντικείμενο και το έργο τους έκανε κάτι περισσότερο από ό,τι σε κάποιον που απλά σταματούσε και ρωτούσε «τι είναι αυτό που θα γίνει»... Και αυτό είναι και το καλό του συμποσίου. Ζυμώνεσαι με τους υπολοίπους. Έρχονται, το βλέπουν, το χαίρονται. Το τι βλέπει ο θεατής στο έργο σου, είναι πολύ χρήσιμη πληροφορία. Παρότι όταν κάνεις ένα έργο σκέφτεσαι πρώτα από όλα τον εαυτό σου, δεν βλέπεις κανέναν. Από την άλλη, όμως, θα ήθελες να δεις πώς το βλέπει κι ο άλλος και να το μοιραστείς μαζί του. Αν γίνεται βέβαια να το μοιραστείς. Γιατί σε κάποιον μπορεί να μη λέει τίποτα, ή να μην θέλει καν να δει τη διαδικασία, τι είναι αυτό που σε ώθησε να το κάνεις. Τι είναι αυτό που σε έσπρωξε να κάνεις αυτό το έργο και όχι ένα άλλο. Προσωπικά θα χαιρόμουν αν κάποιος έβλεπε στο έργο μου αυτό που έχω εγώ στο μυαλό μου. Αλλά δεν είναι αυτός ο απώτερος σκοπός, να βρει ο άλλος αυτό που θέλω να κάνω εγώ. Γιατί σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει το έργο σου να γίνει πολύ περιγραφικό, να μπεις στη διαδικασία πώς θα κάνεις τον άλλο να μπορεί να το διαβάσει. Δεν είναι δική σου δουλειά αυτή. Η δική σου δουλειά είναι να κάνεις το έργο. Αν καταφέρεις να το δώσεις και στον άλλο... Κανονικά, να σας πω και κάτι; Κανονικά, πρέπει να αφήνεις τον άλλο να ταξιδέψει με το έργο σου, να σκεφτεί αυτό που θέλει, να νοιώσει τι είναι αυτό. Εσύ του δίνεις το ερέθισμα. Από εκεί και πέρα, ο καθένας όπως το πάρει.
Γεφυρώνοντας δυο διαφορετικούς χώρους
Απόσπασμα συνέντευξης με έναν γλύπτη από το Συμπόσιο Γλυπτικής 2008 στην 'Ανοιξη
Εμείς στην Άνοιξη δεν είχαμε έρθει ποτέ ξανά. Είναι πολύ ωραίο μέρος και μέσα στο πράσινο. Και ο Βασίλης κατάφερε να δουλέψει το γλυπτό του μέσα στο χώρο. Ήταν μια ευτυχής συγκυρία πως η τελευταία δουλειά του έχει να κάνει με την έννοια του γεφυριού. Και μόλις είδε τον χώρο είπε, «αυτό είναι. Θα κάνω μια γέφυρα που θα ενώνει το ένα μέρος του πάρκου με το άλλο». Τις πρώτες μέρες, όσοι περνούσαν μας ρωτούσαν τι είναι αυτό που κάνουμε. Στην αρχή, δεν μπορούσαμε να τους εξηγήσουμε τι είναι αυτό που θα γίνει. Γιατί κι οι δύο μας θεωρούμε πως δεν είναι μια γέφυρα, αλλά η έννοια της γέφυρας. Είναι ένα πέρασμα, ένα βοήθημα για να ενώσεις δύο χώρους διαφορετικούς. Τους λέγαμε, λοιπόν, ότι είναι ένα γλυπτό, ότι θα γίνει μια κατασκευή, ένα διακοσμητικό ας πούμε, για να μπορέσουμε να τους προσεγγίσουμε. Έτσι χαλαρώνανε, γιατί σου λέει, «κάτι καλό θα γίνει». Όσο όμως προχώραγε και πήγαινε να υλοποιηθεί και φαινότανε για γέφυρα, το βρίσκανε μόνοι τους και λέγανε, «είναι μια γέφυρα;». Τους έφτανε κι αυτό. Αν τους λέγαμε, «ναι, είναι μια γέφυρα», τους έφτανε. Ο θεατής, αυτός που δεν έχει άμεση σχέση με το έργο, του λείπει αυτό το πράγμα... Του λείπουν τα συμφραζόμενα... Θέλει να εξηγείται. Προσπαθεί να δει με τι μοιάζει, τι είναι. Αν είναι κάτι καθαρά εννοιολογικό και μετέωρο, τον βλέπεις ότι κάπου δεν θέλει να μπει σε αυτήν τη διαδικασία. Αν βρει τι είναι, με τι μοιάζει, τότε ησυχάζει.
Εμείς στην Άνοιξη δεν είχαμε έρθει ποτέ ξανά. Είναι πολύ ωραίο μέρος και μέσα στο πράσινο. Και ο Βασίλης κατάφερε να δουλέψει το γλυπτό του μέσα στο χώρο. Ήταν μια ευτυχής συγκυρία πως η τελευταία δουλειά του έχει να κάνει με την έννοια του γεφυριού. Και μόλις είδε τον χώρο είπε, «αυτό είναι. Θα κάνω μια γέφυρα που θα ενώνει το ένα μέρος του πάρκου με το άλλο». Τις πρώτες μέρες, όσοι περνούσαν μας ρωτούσαν τι είναι αυτό που κάνουμε. Στην αρχή, δεν μπορούσαμε να τους εξηγήσουμε τι είναι αυτό που θα γίνει. Γιατί κι οι δύο μας θεωρούμε πως δεν είναι μια γέφυρα, αλλά η έννοια της γέφυρας. Είναι ένα πέρασμα, ένα βοήθημα για να ενώσεις δύο χώρους διαφορετικούς. Τους λέγαμε, λοιπόν, ότι είναι ένα γλυπτό, ότι θα γίνει μια κατασκευή, ένα διακοσμητικό ας πούμε, για να μπορέσουμε να τους προσεγγίσουμε. Έτσι χαλαρώνανε, γιατί σου λέει, «κάτι καλό θα γίνει». Όσο όμως προχώραγε και πήγαινε να υλοποιηθεί και φαινότανε για γέφυρα, το βρίσκανε μόνοι τους και λέγανε, «είναι μια γέφυρα;». Τους έφτανε κι αυτό. Αν τους λέγαμε, «ναι, είναι μια γέφυρα», τους έφτανε. Ο θεατής, αυτός που δεν έχει άμεση σχέση με το έργο, του λείπει αυτό το πράγμα... Του λείπουν τα συμφραζόμενα... Θέλει να εξηγείται. Προσπαθεί να δει με τι μοιάζει, τι είναι. Αν είναι κάτι καθαρά εννοιολογικό και μετέωρο, τον βλέπεις ότι κάπου δεν θέλει να μπει σε αυτήν τη διαδικασία. Αν βρει τι είναι, με τι μοιάζει, τότε ησυχάζει.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)